Bernadetta Stasińska

Earlier I wrote that my father was born in Chicago. I want to refer to my second trip to the US in 2004. I left my own bookstore and headed back across the ocean. I knew I hadn’t done anything to find the documents during my first stay. I always had it in my mind, I tried, but I failed because I didn’t know how to start the search. At that time computers were not as popular as now. I heard on the radio that people were looking for their roots, so I also started to. My grandparents met in the United States, despite the fact that they lived relatively close to each other in Poland. There they got married in Chicago in 1945.

Before their children came into the world, my grandmother worked in the laundry, ironing customers’ clothes. My grandfather worked in a bakery learning the profession.

I remember him telling us, grandchildren, a story how once bread dough didn’t rise, the boss wasn’t there, so along with the colleagues they threw it away to the sewers, thinking that no one would find out and making quickly the new one. It was rumbled quite soon, because in the sewage system were running pipes with hot water and the dough rose so much that it was visible in the street. In 1916 their daughter Clara was born, she died before she turned two years old at the time of the great epidemics of tuberculosis. Then in 1918, a son Czesław was born, and in 1921 my father Teodor. Grandpa opened his bakery opposite their house in Chicago at 2311 Troy Street, he started slowly getting the business up and running. The street and the number of the house still are the same, only the residents changed - now blacks and Mexicans live there. Grandma would say that she longed for home and family very much, plunged in grief for the lost daughter. She took the decision to return to Poland in 1922, grandpa came a few months later. The same year, seeing the situation in Poland, they wanted to go back to the US. They got passport substitutes, but why they didn’t leave – that is, unfortunately, something I do not know. Grandpa couldn’t forget it. My father and his brother tried at the Embassy in Warsaw to get permission for a trip to the United States. They did not get visas because they took part in the vote in Poland, that was the official response. My father again tried to get a visa in Warsaw in 1949, again he didn’t receive it. Twelve years later, in 1961, once again he tried to get a visa. At the Embassy they said: "You're still our citizen." My father was afraid to go alone and leave wife and five children, and the aunt who lived in Poland was not able to help the family of seven. My father all his life was a carpenter, died in 1984. My mother died in Poland in 2005. I was in the US as soon as one day after the funeral of my mother. I was at a job interview, unable to choke anything out, dissolving into tears, but the people took me in. It was a family with seven children, who already had their own families, but the responsibilities towards aging parents were divided between the children and hired help. One daughter who lived the closest to the house was obliged to come every day, the second was a nurse, so the issues connected with doctors and medicines belonged to her, the third one dealt with financial affairs, the fourth lived in another state, so she called regularly to ask about health. The sons were also involved in homework, one was an expert in heating and cooling the house, the second dealt with the house facade and repairs, the third mowed the grass and cleaned leaves off the roof and had some other chores at home. Each child had to find time for parents.

I felt very comfortable with those people, they liked me, and I liked them. I turned to them as to my own Parents, because they were of the same age. When I had time for myself in the evening, I sat down at the computer to look for information how my grandparents got there. First, I found my grandfather on the passenger list, and then the name of the ship he sailed on. I felt shivers and joy with tears in my eyes that there is a track of registration in New York. One of the daughters wrote to New York City, Ellis Island to ask if they could send me the documents upon payment of $25 fee. Time was passing on, I took care of the elderly lady that I was responsible for during the day and also at night, in every free moment I was looking for documents of Grandma. I had a little bigger problem with it, because the name was changed when registering on the island. After some time I managed to eventually find the date and name of the ship which Grandma with her cousins sailed on.

And again incredible joy that nothing escaped the attention in the United States. I already had another document from New York, great joy and gladness of heart. I felt very comfortable with the family who I stayed with, nothing surprised me, I had the feeling that I already knew it all.

And I see just one more time. Four daughters of the elderly people introduced me as a sister from another country and from other parents, it was very nice. I went to school in the afternoons to learn the English language, it was a voluntary service of elderly ladies and an American history teacher. At the end of the year I received an amazing award prepared by the history teacher, for patriotism to my country and knowledge of history. The award was four post stamps: one from 01/09/1939, printed for Poland in the United States, had never been used, the second one pictured the Polish composer Ignacy Jan Paderewski; the third stamp was with Tadeusz Kościuszko; the fourth with Kazimierz Poławski. To date we keep in touch via e-mails and Skype. I was for almost seven years in the same house. The elderly lady fell ill, and when she was close to death, her husband said to me: "Stay with me, please, I’ll be good to you." So it was. Since the first days of my arrival to that family on January 28th, 2005, the grandfather, because this is how I used to call him, in the morning about 6 o’clock was going for breakfast to McDonald's, where different people met to talk to each other. He returned home at around 8 o’clock, made coffee and sat in the armchair, me and the grandmother of course slept. I was amazed with the tactfulness of the man who was a simple worker. When he heard that I was going to the bathroom, he turned on the TV, the day began normally with breakfast for me and for the grandmother. I didn’t clean the house and didn’t wash the grandmother, hired help came. The grandfather was already retired but started a part-time job in the tavern serving beer and liquors, and returning home brought tips that we counted together. Yellow coins were for me, the rest went to large beer mugs. After filling five, grandfather put them into a bucket and went to the bank to exchange for notes. These notes were spent on breakfasts in a restaurant, we often used to go with children for family pizza where everyone pooled together for payment.

In the afternoons came daughters with all equipment for making greeting cards, we were sitting for a few hours, talking and laughing. I had the opportunity myself to develop my interests and manual talent. All equipment for making the cards I sent to my home. Across the street lived a lady who had in her basement furnaces for ceramics, she gave lessons for over 50 years. I learned a lot, even very much, while getting to know different people. We all took to each other, and contacts with the ladies I maintain to this day, we miss each other. Almost every day I developed the talents which I took after my parents. I learned to sew colorful quilts for children and adults. My American sisters send me original cotton materials and cotton. They laugh at it and enjoy seeing something nice for me. Being in their family I made a lot of souvenirs to all of them, and they admired my work done with precise accuracy. I participated in all family and social meetings and I admit there were a lot of them for every occasion. Attending the ceramics lessons I came up with the idea to paint registered emigrant ships on ceramic eggs. I sold a few to collectors. I couldn’t believe it when I went to Chicago to art galleries to speak about my artistic work, a woman gave me a document to fill out and said that for sure they would be able to sell them. This is what I cannot say about a women in Poznań whom I suggested having a look at my ceramic work, the woman didn’t look, going away in a different direction. How ugly she behaved, faugh, I was speechless.
Today, I miss more the friendships that I left and I hear it is mutual. I call my teacher of English, who is now 92 years old and she is very nice. As she says, she remembers me very well because I was someone special, who she misses. It was she who I got a farewell gift - a large gold cross on a gold chain from. She wrote on the card that she had been wearing it around her neck for more than 40 years, and that she gives it to me, because she loves me.

She had after all grandchildren and great-grandchildren, but it was me who she singled out.

The farewell prepared especially for me was amazing. My "sisters" made invitations, prepared snacks and drinks – the door was open to all who knew me. I admit I was intimidated by so many people with goodbye gifts, eldery people and younger ones with children, the parish priest and the vicar also came. The next day I received from the family an album with photos
and the statements of those who came to say goodbye to me. I received roses. Instantly I came up with the idea to take a picture of them in a vase, and then I withered them. I sent the fragrant leaves to everybody, with my name, which I received crocheted and framed with thanks.

It turns out that once again all friends who received thanks from Poland were moved.

My grandmother, as I remember, also had fond memories of her stay in the United States. I could describe much more about the very nice moments, my life for about seven years with one family, where there was respect, understanding and joy of life.

Bernadetta Stasińska, nee Mencel

Dziadkowie moi poznali się w USA, mimo iż w kraju mieszkali stosunkowo blisko siebie. Tam zawarli związek małżeński w Chicago w 1945 roku. Zanim pojawiły się dzieci, babcia pracowała w pralni, prasując wyprane rzeczy klientów. Dziadek pracował w piekarni ucząc się zawodu. Pamiętam jak opowiadał nam wnukom, jak ciasto na chleb nie chciało rosnąć, szefa nie było, więc z kolegami wrzucili ciasto do kanalizacji, myśląc że nikt się nie dowie i urabiając szybko nowe. Wydało się dość szybko, bo w kanalizacji przechodziły rury z ciepłą wodą, ciasto urosło aż wyszło na ulicę. W 1916 roku urodziła się im córka Clara, która zmarła mając niespełna dwa latka w czasie wielkiej epidemii gruźlicy. Potem w 1918 roku urodził się syn Czesław, a w 1921 roku urodził się mój tata Teodor. Dziadzia otworzył swoją piekarnię naprzeciwko domu w Chicago na Troy Street 2311, zaczynał pomału rozkręcać się biznes. Ulica i numer tego domu jest do dzisiaj, zmienili się tylko mieszkańcy – mieszkają tam Murzyni i Meksykanie. Babcia opowiadała, że bardzo tęskniła do kraju i do rodziny, pogrążała się w smutku za straconą córką. Powzięła decyzję powrotu do Polski w 1922 roku, dziadzia przyjechał kilka miesięcy później. Tego samego roku chcieli udać się z powrotem do USA widząc sytuację w kraju. Dostali paszport zastępczy, ale dlaczego nie wyjechali – tego niestety już nie wiem. Dziadzia nigdy tego nie mógł zapomnieć.

Natomiast tata mój i jego brat starali się w Ambasadzie w Warszawie o wyjazd do Stanów. Nie dostali wizy, ponieważ brali udział w głosowaniu w Polsce, taka była oficjalna odpowiedź. Tata mój ponownie starał się o wizę w Warszawie w 1949 roku, również jej nie otrzymał. Dwanaście lat później, w 1961 roku, znów starał się o wizę. W Ambasadzie powiedzieli: „Jest pan przecież naszym obywatelem”. Tata bał się sam wyjechać i zostawić żonę z piątką dzieci, a ciocia mieszkająca w Polsce nie mogła pomóc siedmioosobowej rodzinie. Tata przez całe życie był stolarzem, zmarł w 1984 roku. Moja Mama umarła w Polsce w 2005 roku.

Ja byłam już w Stanach dzień po pogrzebie mojej Mamy, byłam na rozmowie o pracę nie mogąc nic wykrztusić z siebie i zalewając się łzami, ale państwo mnie zaakceptowali. Była to rodzina z siedmiorgiem dzieci, wszystko już poza domem mające swoje rodziny, ale obowiązki wobec starzejących się rodziców były podzielone między dzieci i pomoc. Jedna córka mieszkająca najbliżej domu miała obowiązek zajrzeć każdego dnia, druga była pielęgniarką, więc sprawy lekarzy i lekarstw należały do niej, trzecia prowadziła sprawy finansowe, czwarta mieszkała w innym stanie, więc wydzwaniała pytając o zdrowie. Synowie również mieli swoje prace domowe, jeden był fachowcem od ogrzewania i chłodzenia domu, drugi zajmował się sprawami elewacyjnymi i naprawami, trzeci syn zajmował się koszeniem traw i sprzątaniem dachu z liści i innymi pracami świątecznymi w domu. Każde z dzieci musiało znaleźć czas dla rodziców.

Czułam się bardzo dobrze z z tymi ludźmi, polubili mnie, a ja ich. Zwracałam się do nich jak do swoich Rodziców, ponieważ byli z tych samych lat. Mając wieczorem czas dla siebie siadałam do komputera, by szukać czym i jak dostali się moi dziadkowie. Najpierw znalazłam dziadka na liście pasażerów, a potem nazwę statku jakim przypłynął. Przebiegły mnie dreszcze i radość ze łzami w oczach, że jest ślad zarejestrowania w Nowym Jorku. Jedna z córek napisała do Nowego Jorku na wyspę Ellis Island o przysłanie mi dokumentów za opłatą 25 dolarów. Czas mijał przy opiece starszej pani, którą zajmowałam się w ciągu dnia, a także i nocą, w każdej wolnej chwili szukałam dokumentów Babci. Z tym miałam nieco większy problem, ponieważ zmienione było nazwisko przy rejestrowaniu się na wyspie. Udało mi się po pewnym czasie odszukać datę i nazwę statku którym płynęła Babcia z kuzynkami.

I znowu radość niesamowita, że nic nie umknęło uwadze w Stanach Zjednoczonych. Mam już następny dokument z Nowego Jorku, wielka radość i radość serca. W rodzinie, u której przebywałam, czułam się bardzo dobrze, nic mnie nie zaskakiwało, miałam wrażenie, że ja już to wszystko znam I widzę po raz któryś. Cztery córki starszego państwa przedstawiały mnie jako siostrę z innego kraju i po innych rodzicach, było to bardzo miłe. Chodziłam do szkoły popołudniami uczyć się języka angielskiego, był to wolontariat starszych pań i pana od historii Ameryki. Na koniec roku dostałam niesamowite wyróżnienie przygotowane przez pana od historii, za patriotyzm swojego kraju i znajomość historii. Były to naklejone i opisane cztery znaczki pocztowe: jeden z 01.09.1939 r. wydrukowany dla Polski w USA, nigdy nie był używany, drugi to kompozytor Polski Ignacy Jan Paderewski; trzeci znaczek to Tadeusz Kościuszko; czwarty to Kazimierz Poławski. Do dzisiaj utrzymujemy kontakty mailowe i na Skype.

W tym samym domu byłam przez niemalże siedem lat. Starsza pani chorowała i kiedy była bliska śmierci, mąż owej pani powiedział do mnie „Zostań proszę ze mną, jak będę dla ciebie dobry”. Tak też było. Od pierwszych dni mojego przyjścia do tej rodziny 28 stycznia 2005 roku, dziadek, bo tak go nazywałam, rano o 6 jechał na śniadanie do McDonalda, tam spotykali się różni ludzie by sobie porozmawiać. Wracał około godziny 8 do domu, zaparzał kawę w ekspresie i siadał w fotelu, ja oczywiście z babcią spałyśmy. Byłam zdumiona taką taktowność człowieka – robotnika. Kiedy usłyszał, że ja idę już do łazienki włączał telewizor, dzień zaczynał się normalnie od śniadania dla mnie i dla babci. W domu nie sprzątałam i nie myłam babci, przychodziły panie. Dziadek był już na emeryturze ale podjął pracę w tawernie na pół etatu podając piwa i alkohole, a wracając do domu przynosił napiwki, które razem liczyliśmy. Żółte monety były dla mnie, reszta szła do dużych kufli do piwa. Po napełnieniu pięciu sztuk, dziadek zsypywał do wiaderka i jechał do banku wymienić na banknoty. Banknoty te były na zapłaty za śniadania w restauracji, często bywaliśmy z dziećmi na rodzinnej pizzy, gdzie wszyscy się składali na zapłatę.

Popołudniami wpadały córki z całymi ekwipunkami do robienia kartek okolicznościowych, przy których siedziałyśmy kilka godzin, rozmawiając i śmiejąc się. Miałam okazję sama rozwinąć swoje zainteresowania i talent manualny. Całe wyposażenie do robienia kartek przysłałam do swojego domu. Po drugiej stronie ulicy mieszkała pani, która posiadała w piwnicy piece do ceramiki, udzielała lekcji od ponad 50 lat. Nauczyłam się wiele, a nawet bardzo dużo, przy tym poznając różnych ludzi. Polubiłyśmy się wszyscy i kontakty z paniami utrzymuję do dzisiaj, tęsknimy za sobą. Talenty jakie odziedziczyłam po swoich Rodzicach rozwijałam z każdym niemalże dniem. Nauczyłam się szyć kolorowe patchworki dla dzieci i dla dorosłych. Materiały oryginalne bawełniane i bawełnę do wypełniania przysyłają mi moje amerykańskie siostry. Śmieją się przy tym i cieszą widząc coś ładnego dla mnie. Będąc w ich rodzinie wiele zrobiłam pamiątek im wszystkim, a oni podziwiali moje prace wykonane z precyzyjną dokładnością. Uczestniczyłam we wszystkich spotkaniach rodzinnych i towarzyskich, a przyznam było ich bardzo dużo z każdej okazji.

Bywając na ceramice zrodził mi się pomysł malowania zarejestrowanych statków emigrantów na jajkach ceramicznych. Kilka sprzedałam kolekcjonerom. Nie mogłam w to uwierzyć, kiedy pojechałam do Chicago do galerii sztuki,mówiąc o swoich artystycznych pracach pani dała mi dokument do wypełnienia i powiedziała, że z pewnością będziemy mogli je sprzedawać. Czego nie mogę dobrze powiedzieć o pani, kiedy zaproponowałam na spojrzenie moich prac ceramicznych w Poznaniu, pani nie spojrzała, odchodząc w innym kierunku. Jak brzydko się zachowała, fe, oniemiałam.

Dzisiaj tęsknię bardziej za przyjaźniami jakie pozostawiłam I słyszę to z wzajemnością. Dzwonię do swojej nauczycielki od języka angielskiego, która ma obecnie 92 lata i jest bardzo sympatyczna. Jak sama mówi bardzo mnie zapamiętała, bo byłam kimś specjalnym, za kim tęskni. Na pożegnanie dostałam w prezencie właśnie od niej złoty duży krzyż na złotym łańcuszku. Na kartce z życzeniami napisała, że nosiła go na szyi ponad 40 lat, mi go ofiaruje, bo mnie pokochała. Miała przecież wnuki i prawnuki, mnie wyróżniła. Pożegnanie zrobione specjalnie dla mnie było niesamowite. „Siostry” zrobiły zaproszenia, przygotowały zakąski i napoje – drzwi otwarte dla wszystkich kto mnie znał. Przyznam byłam onieśmielona aż taką ilością ludzi z prezentami na pożegnanie, ludzie starsi i młodsi z dziećmi, przyszedł proboszcz i wikary. Na następny dzień od rodzin dostałam album ze zdjęciami i wypowiedziami tych, co przyszli się ze mną pożegnać. Otrzymałam róże. Od razu przyszedł mi pomysł, by zrobić im zdjęcie w wazonie, a potem je zasuszyłam. Pachnące listki wysyłałam do każdego z kartką na zdjęciu właśnie tych róż i moim imieniem, które otrzymałam zrobione na szydełku oprawione w ramkę z podziękowaniem. Okazuje się, że znowu wzruszyli się wszyscy znajomi, którzy otrzymali podziękowania z Polski.

Babcia, jak pamiętam, też miała miłe wspomnienia z pobytu w USA. Jeszcze dużo mogłabym opowiadać i opisywać o bardzo miłych chwilach, o moim życiu przez około siedem lat w jednej rodzinie, gdzie był szacunek, zrozumienie i radość życia.

Bernadetta Stasińska z domu Mencel