Helena Żmurkiewicz, fot. Tomek Zerek
Helena Żmurkiewicz, z domu Rodzeń, urodziła się 17 czerwca 1926 roku pod Stanisławowem na terenie obecnie należącym do Ukrainy. Na początku II wojny światowej Helena Żmurkiewicz i jej cała rodzina zostali deportowana w głąb Rosji. W 1941 roku zostali ewakuowani wraz z Armią Andersa z ZSRR. Rodzice Heleny zmarli w czasie tej podróży na malarię. Siostry Heleny Żmurkiewicz – Irena i Janina – wstąpiły do wojska, natomiast ona sama została przetransportowana do Palestyny przez Irak i Persję (dzisiejszy Iran). W Nazarecie ukończyła Szkołę Młodszych Ochotniczek – Liceum Pedagogiczne. Pracowała jako wykładowczyni języka angielskiego w Junackiej Szkole Mechanicznej w Bejt Nabali.
W 1947 roku Helena Żmurkiewicz wyjechała z Palestyny do Wielkiej Brytanii, gdzie wyszła za mąż za Włodzimierza Żmurkiewicza, którego poznała jeszcze w Kazachstanie. Małżeństwo w 1951 roku wyjechało do Hamtramck, gdzie mieszkała rodzina Włodzimierza Żmurkiewicza. Tutaj Helena Żmurkiewicz zajęła się wychowywaniem dzieci. Prowadziła również szkoły języka polskiego dla Polonii.
Wywiad przeprowadziła Anna Muller 27 lipca oraz 10 września 2015 roku w Hamtramck.
fragmenty wywiadów
Odtwórz film na temat default
Wywózka z Kałusza
Odtwórz film na temat default
Szkoła w Chanakin
Odtwórz film na temat default
Gedera, Dżenin, Nazaret, Bajt Nabala
Odtwórz film na temat default
Z Bliskiego Wschodu do Hamtramck przez Wielką Brytanię
Odtwórz film na temat default
Przyzwyczajanie się do Hamtramck
Odtwórz film na temat default
Praca polonistki w Ameryce
Odtwórz film na temat default
Bez podwójnego obywatelstwa
Odtwórz film na temat default
Czym jest polskość?
galeria
Rodzice Adam Rodzeń i Julia Rodzeń z dziećmi. Od lewej: Janina, Czesław, Helena i Irena, późne lata 20., fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz w dniu Pierwszej Komunii Świętej, fot. archiwum prywatne
Rodzina Heleny Żmurkiewicz. Od lewej w pierwszym rzędzie: ojciec Adam Rodzeń, brat Czesław, Helena Żmurkiewicz, siostry Irena i Janina. W drugim rzędzie dalsza rodzina, ok. 1936, fot. archiwum prywatne
Na drabinie, 1939, fot. archiwum prywatne
Rewers zdjęcia, 1939, fot. archiwum prywatne
Kałusz, 1939, fot. archiwum prywatne
Rewers zdjęcia, Kałusz, 1939, fot. archiwum prywatne
Kałusz, 1939, fot. archiwum prywatne
Rewers zdjęcia, Kałusz, 1939, fot. archiwum prywatne
Od lewej: siostry Irena, Janina i Helena. Irena i Janina po wyjeździe z ZSRR wstąpiły do wojska. Irena do 22 Kompanii Transportowej, Janina do lotnictwa. Helena Żmurkiewicz wyjechała w sierpniu 1942 roku z Krasnowodzka w Rosji (dziś Turkmenbaszy w Turkmenistanie) do Pahlevi (dziś Bandar-e Anzali w Iranie). Stamtąd dotarła do Nazaretu. Siostry spotkały się ponownie dopiero w Palestynie, fot. archiwum prywatne
Po przyjeździe z Rosji, Gedera, 1943, fot. archiwum prywatne
Zdjęcie pamiątkowe, Jerozolima, 17 stycznia 1943, fot. archiwum prywatne
Rewers zdjęcia pamiątkowego, Jerozolima, 17 stycznia 1943, fot. archiwum prywatne
Generał Władysław Sikorski odwiedza szkołę w czasie inspekcji Sił Zbrojnych na Bliskim Wschodzie. Niedługo potem wydarzyła się katastrofa lotnicza pod Gibraltarem, w której zginął, czerwiec 1943, fot. archiwum prywatne
Generał Władysław Sikorski odwiedza szkołę w czasie inspekcji Sił Zbrojnych na Bliskim Wschodzie. Niedługo potem wydarzyła się katastrofa lotnicza pod Gibraltarem, w której zginął, czerwiec 1943, fot. archiwum prywatne
Pobyt w szpitalu w czasie przechodzenia malarii, Palestyna, 4 sierpnia 1943, fot. archiwum prywatne
Plac modlitwy, na którym co dzień odmawiano pacierz, Dżanin, fot. archiwum prywatne
18 Od lewej generał Kazimierz Sosnkowski generał Władysław Anders i komendantka szkoły Dzanin 16 listopada 1943 fot. archiwum prywatne
Odwiedziny generała Kazimierza Sosnkowskiego, Dżanin, 16 listopada 1943, fot. archiwum prywatne
Rewers zdjęcia z odwiedzin generała Kazimierza Sosnkowskiego, fot. archiwum prywatne
"Przyszłe gospodynie domowe przy obieraniu rzepy", Nazaret, 9 marca 1944, fot. archiwum prywatne
Lekcja matematyki, kwiecień 1944, fot. archiwum prywatne
Rewers (Lekcja matematyki), kwiecień 1944, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz w otoczeniu koleżanek, z którymi mieszkała w jednym pokoju w Nazarecie. Od lewej Mira Maciuba, Helena Żmurkiewicz, Marta Proczkowska, Irena Piątek, Lusia Wspólnik, Halina Ostrowska. Oprócz Heleny Żmurkiewicz i Miry Maciuby wszystkie osiadły w Anglii, 28 maja 1944, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz w otoczeniu koleżanek, z którymi mieszkała w jednym pokoju w Nazarecie. Od lewej Mira Maciuba, Helena Żmurkiewicz, Marta Proczkowska, Irena Piątek, Lusia Wspólnik, Halina Ostrowska. Oprócz Heleny Żmurkiewicz i Miry Maciuby wszystkie osiadły w Anglii, 28 maja 1944, fot. archiwum prywatne
Sala wykładowa Liceum Pedagogicznego w Nazarecie, 24 czerwca 1944, fot. archiwum prywatne
Dziewczęta we własnoręcznie uszytych strojach góralskich, Liban, sierpień 1944, fot. archiwum prywatne
Miesięczne wakacje w lesie cedrowym, Liban, sierpień 1944, fot. archiwum prywatne
Miesięczne wakacje w lesie cedrowym, Liban, sierpień 1944, fot. archiwum prywatne
Miesięczne wakacje w lesie cedrowym, Liban, sierpień 1944
Parada, Nazaret, 1945, fot. archiwum prywatne
Po zdaniu egzaminu dojrzałości, profesor Liceum Pedagogicznego, do ktorego uczęszczała Helena Żmurkiewicz, zabrał wszystkie uczennice do kibucu, Tyberiada, 28 stycznia 1945, fot. archiwum prywatne
Po zdaniu egzaminu dojrzałości, profesor Liceum Pedagogicznego, do ktorego uczęszczała Helena Żmurkiewicz, zabrał wszystkie uczennice do kibucu, Tyberiada, 28 stycznia 1945, fot. archiwum prywatne
Prima Aprilis. Uczennice szkoły ubrały kukły w swoje mundurki i udały się na wagary. Na tablicy zwyczajowe pytanie profesora od angielskiego: 'Who is absent?' ('Kto jest nieobecny?'), 1 kwietnia 1945, fot. archiwum prywatne
Rewers: "Jednak są wesołe miny w czasie lekcji przygotowawczych do matury", 15 czerwca 1945, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz i Marta Proczkowska z kolegami, Nazaret, 17 czerwca 1945, fot. archiwum prywatne
Egzamin maturalny z języka polskiego, Jerozolima, 20 czerwca 1945, fot. archiwum prywatne
Marta Proczkowska męczy się nad historią wychowania, 29 czerwca 1945, fot. archiwum prywatne
Kurator polskiego Ministerstwa Oświaty rządu RP na uchodźstwie rozdaje dyplomy, 30 czerwca 1945, fot. archiwum prywatne
Tablica uczennic i wykładowców Liceum Oedagogicznego w Nazarecie. Helena Żmurkiewicz (wówczas Rodzeń) w dolnym rzędzie, trzecia od prawej, fot. archiwum prywatne
Marta Proczkowska (druga od lewej), Helena Żmurkiewicz (siedzi w środku), Irena Piątek-Zapaśnik (pierwsza od prawej). Zdjęcie podpisano: "Każdy sobie rzepkę skrobie", Nazaret, 10 lutego 1946
Jaffa, 17 czerwca 1946, fot. archiwum prywatne
Zabawy nad wybrzeżem Morza Śródziemnego, Jaffa, 17 czerwca 1946, fot. archiwum prywatne
Nad basenem w szkole, w której uczyła Helena Żmurkiewicz (siedzi druga od prawej). Koło niej, w środku grupy, siedzi komendant szkoły, Bejt Nabala, 19 czerwca 1946, fot. archiwum prywatne
Na odwrocie napis: "Rozkoszne te dziewczątka, ta Helenka i Henka. Na pamiątkę Hka", Nazaret, 11 sierpnia 1946
Prace na drutach. Dziewczęta robiły sobie same kostiumy kąpielowe, Kirjat Mockin, 7 lutego 1947, fot. archiwum prywatne
Z koleżanką Lusią Wspólnik, Nazaret, 20 maja 1947, fot. archiwum prywatne
Druga od lewej siedzi koleżanka Heleny Żmurkiewicz, Barbara Pstrokańska, pierwsza od prawej Helena Żmurkiewicz, Naharijja, 26 maja 1947, fot. archiwum prywatne
Naharijja, 26 maja 1947, fot. archiwum prywatne
Naharijja, 26 maja 1947, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz (siedzi w środku grupy), Kirjat Mockin, 18 czerwca 1947, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz (z prawej) z koleżanką, 18 lipca 1947, Hadera, fot. archiwum prywatne
Od lewej: Helena Żmurkiewicz, uczeń Suchodolski, córka komendata obozu, Andrychowska, 18 lipca 1947, fot. archiwum prywatne
Wspólny wyjazd z koleżanką Barbarą Pstrokońską (po lewej), Palestyna, 17 sierpnia 1947
Helena Żmurkiewicz, 1947, fot. archiwum prywatne
Helana Żmurkiewicz, Londyn, fot. archiwum prywatne
Grupa Pay Office, w której pracowała Helena Żmurkiewicz, Witley, 1948, fot. archiwum prywatne
Włodzimierz Żmurkiewicz (stoi pierwszy po lewej) w czasie pracy na kolei, Anglia, fot. archiwum prywatne
Państwo Teacher (Tajcher) pochodzący z Polski, którzy prowadzili w Londynie hotel typu 'bed and breakfast', gdzie Helena i Włodzimierz Żmurkiewiczowie pracowali żyjąc w Anglii, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz z mężem Włodzimierzem w czasie wakacji, Guernsey, ok. 1950, fot. archiwum prywatne
Pierwsza od lewej stoi teściowa Heleny Żmurkiewicz z rodziną, Hamtramck, fot. archiwum prywatne
Rodzina w Hamtramck. Włodzimierz Żmurkiewicz siedzi pierwszy po lewej, Helena Żmurkiewicz siedzi pierwsza po prawej trzymając w dłoni papierosa, fot. archiwum prywatne
Helena Żmurkiewicz z synem Aleksandrem, Hamtramck, fot. archiwum prywatne
Syn Aleksander Rodzeń, urodzony w 1951 roku, Hamtramck, fot. archiwum prywatne
Dzieci Heleny Żmurkiewicz, Janina, Aleksander i Andrzej należały do harcerstwa, fot. archiwum prywatne
Dzieci Heleny Żmurkiewicz w czasie Halloween, Hamtramck, fot. archiwum prywatne
Przedstawienie Sekcji Młodzieżowej Związku Narodowego Polski (Polish National Alliance), która była prowadzona przez Czechowskiego, Hamtramck, fot. archiwym prywatne
Obóz zuszków w Stanach Zjednoczonych, 1961, fot. archiwum prywatne
