Maria Pałasińska

Nie zamieszkałam we Włoszech z powodu zamiłowania do sztuk pięknych albo przyjemnego klimatu, tylko z powodów politycznych. W momencie ogłoszenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku wraz z dwójką moich małych dzieci znajdowałam się w Warszawie, czekając na planowany na następny dzień powrót męża Jacka z Rzymu.

Oboje byliśmy zaangażowani w działalność związanego z KOR-em podziemnego wydawnictwa Nowa, czego konsekwencją były przesłuchania, zatrzymania i rewizje u nas i rodziny. Nasi koledzy i przyjaciele zostali internowani lub się ukrywali. Mężowi w razie powrotu groziło internowanie, więc choć nie działały telefony, za pośrednictwem znajomych dziennikarzy za granicą udało się nam porozumieć i zdecydować, że on zostanie we Włoszech, a ja będę starać się o paszport. Jacek był jednym z założycieli i pierwszym przewodniczącym Komitetu Solidarności powstałego w Rzymie przy federacji włoskich związków zawodowych CGiL-CISL-UIL. Dzięki kontraktowi na współpracę ze znanym włoskim architektem udało mi się uzyskać paszport na wyjazd z dziećmi do Rzymu.

W kwietniu 1982 roku wyjechałam z szarej, bardzo smutnej komunistycznej Warszawy do słonecznego Caput Mundi, ale wtedy nie cieszyłam się tym słońcem, gdyż była to wymuszona, niechciana emigracja

Włoska opozycja

Pierwsze lata były trudną walką o byt, na sztukę nie było wiele czasu. Naturalną kontynuacją działalności podziemnej w Polsce była współpraca poprzez Komitet „Solidarności” z włoskimi związkami zawodowymi, instytucjami, partiami politycznymi wspierającymi „Solidarność” i opozycję w Polsce w czasie stanu wojennego. Dostawałam zlecenia na projekty plakatów i afiszów, które drukowane były w dużych nakładach i rozwieszane w różnych zakątkach Półwyspu Apenińskiego, najwięcej w Rzymie. Przypominały one Włochom, że daleko za żelazną kurtyną jest Polska, cierpiąca, biedna, ale z determinacją walcząca o swoją wolność, niepodległość, demokrację. Moje kilkuletnie dzieci, patrząc na słup ogłoszeniowy w pobliżu placu zabaw i karuzeli, wołały: „Patrz, mamo, nasze plakaty wiszą!”.

W 1985 roku związek zawodowy UIL zorganizował w Rzymie wystawę zbiorową, która później objechała wiele włoskich miast – „100 plakatów z całego świata – »Solidarność« żyje – niech żyje »Solidarność«”. Moich plakatów było aż 10, ale nie mogłam ich podpisać (najwyżej inicjałami), gdyż w tych czasach nie wiadomo było, jak potoczy się historia i czy rodzina w Polsce nie ucierpi z mojego powodu

Ostatnio moje solidarnościowe plakaty znalazły się na różnych wystawach organizowanych we Włoszech (np. „Bibuła – drugi obieg” w Instytucie Polskim w Rzymie oraz „Solidarność” w dokumentach Fundacji Feltrinelli”

w Mediolanie i Rzymie) i w Polsce (np. „Koniec Jałty” Ośrodka Karta oraz „Wyłącz system. Sztafeta do wolności. 1976–1989″ w Warszawie). We Włoszech plakaty przekazałam Fundacji Feltrinelli, gromadzącej największy poza Polską zbiór dokumentów dotyczących „Solidarności”, a w Polsce – Ośrodkowi Karta.

Prace graficzne

Mój pierwszy projekt zrealizowany we Włoszech zawdzięczam nieocenionemu księdzu Adamowi Bonieckiemu. Jako dyrektor polskiego wydania „L’Osservatore Romano” zamówił u mnie plakat reklamujący ten miesięcznik w polskich parafiach na całym świecie. Była to pierwsza praca w moim włoskim portfolio, pustym przez kilka miesięcy, gdyż nie przywiozłam żadnych swoich dokonań z Polski, bo przecież musiałam udawać, że wyjeżdżam tylko na cztery miesiące. A prace, z których najbardziej byłam dumna, wydrukowane były w podziemnym wydawnictwie Nowa, więc wolałam nie ryzykować szmuglowania ich, kiedy wyjeżdżałam z dziećmi. Dwadzieścia lat później za działalność na rzecz wydawnictw podziemnych dostałam Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Nie było to łatwe, ale z czasem udało mi się nawiązać kontakty zawodowe w dziedzinie grafiki użytkowej, głównie wydawniczej. Włosi w tamtych latach, mimo ich wielkiej życzliwości i poparcia dla „Solidarności”, nie byli otwarci na współpracę z cudzoziemcami ze Wschodu, traktowali nas z niedowierzaniem, wątpili, czy możemy pracować na dobrym poziomie. Wynikało to z ich kompletnej nieznajomości świata zza żelaznej kurtyny, wizja białych niedźwiedzi snujących się po ulicach Warszawy była rozpowszechniona.

Włoskiego dopiero się uczyłam, ale na moje szczęście zawód projektanta graficznego to jeden z nielicznych, który można uprawiać, nie znając dobrze języka. Język grafiki jest prawie uniwersalny, choć w różnych krajach i w różnych środowiskach pewne znaki graficzne mają jednak odmienne znaczenie. Musiałam nauczyć się, jak moje wykształcenie plastyczne z warszawskiej ASP przystosować do gustów włoskich odbiorców, a zwłaszcza do wymagań klientów zamawiających u mnie projekty. We Włoszech w tamtych latach rozwiązania plastyczne zbyt oryginalne, zbyt śmiałe, nie były chętnie przyjmowane. My w Polsce byliśmy przyzwyczajeni do tego, że ważny jest pomysł; że trzeba zaproponować coś inteligentnie wymyślonego, coś nowatorskiego, coś co skłania do myślenia, mniej przywiązując wagę do estetyki. Włoscy zleceniodawcy rozumują odwrotnie: należy tak projektować, żeby odbiorca nie musiał się męczyć, za to estetyka projektu jest zawsze istotna. Musiałam się dostosować, ale usilnie starałam się o znalezienie takich klientów, którzy byli zainteresowani oryginalnymi propozycjami i parę razy miałam szczęście trafić na odpowiednie środowiska.

W latach 80. na zlecenie ambasady litewskiej przy Stolicy Apostolskiej projektowałam plakaty domagające się swobód religijnych i politycznych na Litwie. Wtedy państwo litewskie nie istniało, Litwa była republiką radziecką, jedynie Watykan nadal uznawał niepodległą Republikę Litewską sprzed 1940 roku. Realizacja projektów na rzecz podziemnej Solidarności, czy zniewolonej Litwy dawała mi poczucie użyteczności mojej pracy.

Współpracowałam z włoskimi wydawnictwami, projektując okładki do książek i czasopism, układy graficzne czasopism i książek, materiały reklamowe i informacyjne.

Interesująca dla mnie była praca dla wydawnictw religijnych, takich jak „Messaggero di sant’Antonio” w Padwie, „San Francesco Patrono d’Italia” z Bazyliki w Asyżu czy dla zakonu Fatebenefratelli w Rzymie. To są bardzo ważne ośrodki kultury katolickiej i ekumenicznej, prowadzące bogatą działalność wydawniczą, skierowaną na cały świat.

Miałam również zaszczyt projektować dla CEI – Konferencji Episkopatu Włoskiego. Moje plakaty i broszury znalazły się we wszystkich włoskich parafiach.

W Padwie mogłam podjąć eksperyment projektowania serii wydawnictw religijnych bez odwoływania się do figuratywnej tradycji sztuki chrześcijańskiej.

Nawiązując do teorii i praktyki sztuki XX wieku, budowałam kolorem i formą nastrój odpowiadający treściom poszczególnych tematów. Z dużą satysfakcją projektowałam książkowe serie wydawnicze oraz wiele okładek i obwolut do książek i czasopism. Są to projekty, które bardzo lubię, ponieważ są to wydawnictwa religijne, liturgiczne, książki o życiu duchowym, o modlitwie. I choć publikowane były często w bardzo wysokich nakładach, na szczęście nikt ode mnie nie wymagał podejścia czysto ilustracyjnego. W tym punkcie zbliżył się świat religii i świat sztuki. Moja grafika stała się bardzo malarska i uduchowiona.Wykonywane różnymi technikami, charakterystycznymi dla sztuki współczesnej, kompozycje abstrakcyjne przyjęto z dużym zainteresowaniem jako coś zupełnie nowego w tym środowisku.

W 1987 roku mój mąż i ja poznaliśmy Alka Rozenfelda, który usiłując reemigrować z Izraela do Polski, zatrzymał się w Rzymie. Aby opublikować wiersze poety-tułacza („Nie bądź mi Polsko macochą”) założyliśmy z mężem maleńkie wydawnictwo PSIK editore. Interesowały nas nie tylko sprawy polskie; na przykład we współpracy z innymi wydawnictwami opublikowaliśmy w językach włoskim, francuskim i niemieckim wspomnienia słynnego polskiego himalaisty Jerzego Kukuczki.

Zajmowaliśmy się też publikacją tekstów religijnych w języku staro-cerkiewno-słowiańskim, przeznaczonych do przemycania do Związku Radzieckiego. Wszystkie nasze książki sama opracowałam graficznie, wykonałam też ilustracje.Z przyjemnością projektowałam tomiki poezji dla PSIK-a (robiłam to też dla oficyny Nowa, np. „Krzyże i miecze” Kazimierza Wierzyńskiego). Jeden z wydanych przez nas tomików, „Wygłodzone myśli własne” Marka Lehnerta, wystawiany był w 1998 roku na towarzyszącej Międzynarodowym Targom Książki wystawie „Polska Sztuka Książki” w Warszawie, Krakowie i innych miastach.

czytaj dalej...

Ekoreliefy

W latach 90. zaczęłam tworzyć „ecorilievi”, czyli ekoreliefy. Słowo relief oznacza płaskorzeźbę, „eko” kojarzy się z ekologią. Chciałam, by moje prace można było nazwać jednym słowem, bez długich wyjaśnień. Tworzone przeze mnie przedmioty-obiekty-artefakty, chociaż nie należą do sztuki użytkowej, są projektowane, czyli są wynikiem charakterystycznych procesów analizy i syntezy. Maluję, ale nie jest to malarstwo w tradycyjnym pojęciu tego słowa, moje kompozycje są trójwymiarowe, ale nazwanie ich rzeźbą nie byłoby precyzyjne. Aby uniknąć skomplikowanych tłumaczeń, wymyśliłam własną nazwę dla mojej techniki: ekoreliefy (po polsku), „ecorilievi” (po włosku) i „ecoreliefs” (po angielsku). Po włosku „eco” oznacza nie tylko „środowisko”, ale również „echo”. Ekoreliefy są ekologiczne i są echem własnej przeszłości.

Ekoreliefy powstają z idei zachowywania i ponownego wykorzystywania niektórych przedmiotów poprzez przekształcanie ich w dzieła sztuki. Inspirowane naturą, są naturą przetworzoną artystycznie.

Ich geneza wiąże się z moim projektowaniem graficznym: dla wydawnictwa Edizioni Messaggero Padova miałam kiedyś zaprojektować okładkę do książki religijnej dotyczącej Wielkanocy. Wpadłam na pomysł, żeby projekt tej okładki namalować na kawałku drewnianej deski, ponieważ miałam takie skojarzenie: Wielkanoc – drewno Krzyża opowiadające o Wielkiej Nocy. Ten pomysł rozwijałam w innych projektach graficznych. Aż kiedyś w wolnej chwili zajęłam się taką starą deską nie w celu realizacji jakiegoś zamówienia, lecz dla siebie. I odkrył się przede mną fascynujący eko-mikrokosmos…

Twórczość, czyli odzyskiwanie

Moja twórczość jest odnajdywaniem i składaniem różnorodnych elementów otaczającego mnie świata. Z nich powstają nowe formy – ekoreliefy, czyli kompozycje plastyczne będące „artystycznym recyklingiem”. Pracuję, tworząc poszczególne ekoreliefy i zestawiając je w cykle: „Martwa Natura”, „Ciemna Strona Rzeczy” i „Jasna Strona Rzeczy”, „Second Hand Collection”.

„Second Hand Collection” to cykl ekoreliefów wykonanych z usztywnionych i zastygłych części garderoby, używanych przeze mnie, moją rodzinę i przyjaciół w różnych okresach życia. Dzięki zabiegom artystycznym stare ubrania stają się pięknymi unikatowymi przedmiotami, ale pod warstwami farb nadal tętni w nich poprzednie życie. Zamiast je wyrzucać na śmietnik, próbuję tchnąć w nie nowe życie. Nie ma to nic wspólnego z modą. Uważam ubrania za moją drugą skórę. Eksperymentując na własnej skórze maluję swoje wspomnienia, realizując coś w rodzaju pamiętnika. Jestem wewnątrz i patrzę na siebie z zewnątrz. Moje życie wewnętrzne i życie zewnętrzne przeplatają się i rozdzielają. To dla mnie bardzo ważny rytuał. Specjalny sposób powrotu do siebie. Ubrania, które kiedyś nosiłam, teraz noszą w sobie cząstkę mnie. To moja osobista refleksja nad pamięcią i przemijaniem. Te prace mówią też o sprawach bliskich emigrantom zapuszczającym korzenie w nowym życiu.

Na wielu moich wystawach pokazywałam instalację „Walizka” z cyklu „Second Hand Collection”. Stara, sfatygowana walizka mojej babci. Stawiam ją na podłodze otwartą, jakby w trakcie pakowania lub rozpakowywania. Panuje w niej chaos, ale przedmioty znajdujące się w niej są tylko pozornie przypadkowe. Stara koszulka podziemnego wydawnictwa Nowa, znaczek Solidarności, peerelowski paszport, z którym przyjechałam do Włoch, moje zdjęcie z malutkimi dziećmi, zdjęcie naszego ukochanego kota. Ubrania, które nosiłam w różnych ważnych momentach życia. Porozrzucane kostki domina, puzzle. Zielony, biały i czerwony – jak włoska flaga i – po części – jak polska. Ta walizka zawiera fragmenty opowieści z trzydziestu lat mojego życia. Jest w niej i moja polskość, i moja włoskość, które się przenikają. Wyjeżdżając przed laty z Polski do Włoch, zapakowałam warszawskie życie w walizkę; później, wracając z Rzymu do Warszawy, dorzuciłam do walizki wiele wspomnień.

Często fotografuję ekoreliefy poza moją pracownią czy salami wystawowymi galerii. To mój pomysł na street art. Wywożę ekoreliefy na spacer, szukam dla nich odpowiednich miejsc. Obserwuję, jak ekoreliefy współgrają z różnymi pejzażami, czy do nich pasują. Patrzę na reakcje przypadkowych przechodniów i zastanawiam się za Arystotelesem,

czy to sztuka naśladuje naturę, czy może natura naśladuje sztukę, jak twierdził Oscar Wilde. Pokazuję tymi fotografiami, jak życie splata się ze sztuką, a sztuka łączy z życiem. Jestem przekonana, że ulica miasta, starożytne ruiny, przydrożne drzewo czy wiejski płot są właściwym miejscem do pokazywania moich prac. Miejsce uzupełnia ich treść, zwiększa sens ich powstania.

Grazie per Roma

Są w Rzymie miejsca, gdzie ludzie umieszczają tabliczki z podziękowaniem za doznane łaski. Per Grazia Ricevuta, P.G.R. Ja mieszkałam w pobliżu takiego muru przy Largo Preneste i wiele razy, niecierpliwiąc się w ulicznym korku, podziwiałam tę intrygującą kompozycję z ludzkich uczuć i potrzeb. Myślałam o sile wyrazu street art – sztuki ulicy i o tym, że z czasem Rzym stał się moim miastem

Postanowiłam więc dołączyć się do ściany P.G.R. jako artystka i umieściłam swoje podziękowanie. Najpierw zawiesiłam dwa drewniane ekoreliefy, jeden z napisem „Grazie per Roma”, („Dziękuję za Rzym”) i drugi z „Dziękuję” po polsku. Tabliczka z polskim napisem zniknęła po kilku tygodniach, może po prostu była za słabo przyczepiona,

a może komuś przeszkadzał niezrozumiały napis. Później umieściłam tam większy ekorelief zadedykowany Rzymowi „a Roma” (podwójne znaczenie: „Rzymowi” i „w Rzymie”). Niedawno sprawdzałam; jeszcze wisi, otoczony nowszymi tabliczkami P.G.R., bo życie w Wiecznym Mieście toczy się dalej.

We Włoszech miałam wystawy indywidualne i zbiorowe w różnych miejscach, często nietypowych i niezwykle malowniczych. Właściwie najmniej lubię wystawiać w tradycyjnych galeriach, wolę pokazywać ekoreliefy w miejscach znajdujących się bliżej prawdziwego życia. Moja pierwsza włoska wystawa miała miejsce w 1985 roku w Vallinfredzie, małej górskiej miejscowości letniskowej z niespełna 200 stałymi mieszkańcami i 4000 letników. Władze miasteczka, organizując różne atrakcje mniej lub bardziej kulturalne z okazji święta Ferragosto (15 sierpnia), udostępniły mi za darmo (wtedy ze zdziwieniem dowiedziałam się, że artysta prawie zawsze musi płacić za wynajęcie sali wystawowej) pusty lokalik sklepowy przy głównym placyku. Okazało się też, że nie tylko mam sama zająć się urządzeniem tej wystawy, ale że mam stale przebywać tam w czasie jej trwania, pilnując prac i odpowiadając na pytania zwiedzających. To było zupełnie nowe doświadczenie, w Polsce wystawy organizowało się inaczej. Ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu, moją małą wystawę zwiedzili chyba wszyscy przebywający w tym czasie w miasteczku, zadawano mi wiele pytań, słuchałam różnych komentarzy, kupiono kilkanaście prac. Taki jarmarczny charakter wystaw jest we Włoszech bardzo rozpowszechniony i później też wielokrotnie uczestniczyłam w podobnych imprezach. Wystawiałam w Tivoli, Carsoli, na zamku w Santa Severa, w Turynie, Mediolanie, Florencji, nad pięknym jeziorem Garda, w prestiżowej Villi Serbelloni w Belaggio nad jeziorem Como, w wielu różnych miejscach w Rzymie. Moja pierwsza rzymska wystawa miała miejsce w feministycznej księgarni na Zatybrzu. Wystawiałam w nieistniejącej już dziś galerii sztuki Navona 42 przy słynnym Piazza Navona. Brałam udział w festiwalu multietnicznym „Sconfinata…mente” i „MIGRA-ART 2005″ w Rzymie. Były wystawy zbiorowe polskich artystów, np. w kościele San Andrea przy Kwirynale i w siedzibach obu polskich ambasad (przy Watykanie i w Rzymie). Moje prace wystawiałam również kilka razy w Instytucie Polskim w Rzymie i w polskim konsulacie w Mediolanie.

Tysiąc warstw Rzymu

Chociaż przez pierwsze lata czułam wielką nostalgię typową dla emigrantów, a życie moje niezbyt przypominało dolce vita, pokochałam moją drugą ojczyznę. Włochy fascynowały mnie od zawsze i nie wyleczyłam się z tego w ciągu trzydziestoletniego pobytu. Im więcej miejsc oglądam w świecie, tym bardziej odczuwam piękno tego kraju. Piękno natury i piękno materialne stworzone przez ludzi. Włochy, a zwłaszcza Rzym ukształtowały mnie jako artystkę, uzupełniły moje polskie wykształcenie artystyczne. Zrozumiałam, że rola Piękna w sztuce jest aktualna i nie może ulec przedawnieniu. Sztuka współczesna wiele traci, z niego rezygnując. Współcześni włoscy artyści wizualni szokują i skandalizują, ale nie boją się Piękna, które zapewne mają w genach.

Dla mnie najbardziej magiczne miasto we Włoszech to Rzym, będący przekrojem geologicznym przez kulturę stuleci. Piękny i inspirujący do tworzenia Piękna. To wielki tort millefoglie: warstwy życia przełożone są warstwami sztuki. Warstwy starożytne, średniowieczne, później renesansowe, barokowe… W nich tętni współczesne życie wielkiej metropolii. Teraźniejszość i przeszłość przenikają się wzajemnie. A ja i moje ekoreliefy gdzieś w środku, jak drobne rodzynki.

Włochy miałam już zakodowane w moim polskim DNA. Kiedy pracowałam w Padwie, m.in. dla Bazyliki św. Antoniego, babcia poinformowała mnie, że w bazylice znajduje się polska kaplica, w której w 1558 roku pochowano Erazma Kretkowskiego, kasztelana gnieźnieńskiego i podróżnika. I że to był nasz odległy antenat…

W ostatnich latach mieszkam głównie w Warszawie, ale ponadtrzydziestoletnie włoskie korzenie trzymają mnie mocno na Półwyspie Apenińskim. Mam dwie ojczyzny, dwa paszporty. Czasem śni mi się Rzym, czasem Warszawa. Myślę, mówię, śnię po polsku i po włosku i tak tworzę.

www.mariapalasinska.com
https://www.flickr.com/photos/mariapalasinska/sets

The ecoreliefs are created out of the idea of preserving and re-using some objects by transforming them into works of art. Inspired by nature, they are artistically processed nature. Their genesis is associated with my graphic design: I was to design for the publishing house Edizioni Messaggero Padova a cover for the religious book on Easter. I had the idea to paint the design of the cover on a piece of a wooden board, because I had such an association: Easter – the wood of the Cross telling about Easter. I developed this idea in other graphic designs. And at some point of time I started to work on such an old board not because of any order, but for myself. And I discovered in front of me a fascinating eco-microcosm …

Creation, i.e recovery

„Second Hand Collection” is a series of ecoreliefs made from stiffened and congealed pieces of clothing used by me, my family and friends in different periods of our lives. Thanks to the artistic effort old clothes become beautiful unique objects, but beneath the layers of paint they still pulsate with their previous lives. Rather than throwing them away in the trash, I try to breathe new life into them. There is nothing in common with fashion. I find clothes my second skin. Experimenting on my own skin, I paint my memories, creating a kind of a diary. I am inside and I look at myself from the outside. My inner life and outer life are intertwined and separated. It is for me a very important ritual. A special way back to myself. Clothes that I used to wear once, now contain a part of me. It’s my personal reflection on memory and transience. These works also tell about issues close to immigrants putting down their roots in a new life.

At many of my exhibitions I showed the installation „Suitcase” from the „Second Hand Collection” series. An old, battered suitcase of my grandmother. I put it open on the floor, as if it was being packed or unpacked. There is chaos inside, but the objects in it are only apparently random. An old underground Nowa publishing house t-shirt, Solidarity post stamp, the communist passport which I came to Italy with, a picture of me with my small children, the photo of our beloved cat. The clothes that I wore in various important moments of my life. Scattered dominoes, puzzles. Green, white and red – as the Italian flag, and – in part – as the Polish one. This suitcase contains excerpts of the stories of thirty years of my life. There is in it both my Polish, as well as my Italian character, which interpenetrate each other. Leaving years ago Poland for Italy, I packed my Warsaw life in a suitcase; later, returning from Rome to Warsaw, I added to the suitcase a lot of memories.

I often take photos of ecoreliefs outside my studio or gallery exhibition halls. It is my idea of street art. I take ecoreliefs for a walk, look for places appropriate for them. I watch how ecoreliefs interact with different landscapes, if they fit them. I look at the reactions of passers-by and following in the footsteps of Aristotle, I wonder whether it is art that imitates nature, or perhaps it is nature that imitates art, as Oscar Wilde claimed. I show with these photos how life is intertwined with art, and how art connects with life. I am convinced that the city street, ancient ruins, a roadside tree or a rural fence are the right places to show my works. The place complements their content, increases the sense of their creation.

Grazie per Roma

In Rome there are places where people put plates thanking for experienced grace. Per Grazia Ricevuta, P.G.R. I lived in the vicinity of such a wall at Largo Preneste and many times, impatient in heavy traffic, admired this intriguing composition of human feelings and needs. I thought about the power of expression of the street art and that with time Rome became my city. So I decided to join the P.G.R. wall as an artist and I put there my word of thanks. First, I hung two wooden ecoreliefs, one saying „Grazie per Roma” ( „Thank you for Rome”) and the other one saying „Thank you” in Polish. The plate with the Polish inscription disappeared after a few weeks, maybe it was just too poorly attached, and maybe the incomprehensible inscription was disturbing for somebody. Later, I put there a bigger ecorelief dedicated to Rome „a Roma” (double meaning: „for Rome” and „in Rome”). I recently checked; it still hangs, surrounded by newer P.G.R. plates, because life in the Eternal City goes on.

In Italy, I had individual and collective exhibitions in different places, often unusual and extremely picturesque. In fact, I like exposing in traditional galleries the least, I prefer showing ecoreliefs at locations closer to real life. My first Italian exhibition took place in 1985 in Vallinfreda, a small mountain summer resort with less than 200 permanent residents and 4,000 summer visitors. The authorities of the village, organizing various activities, more or less cultural, on the occasion of Ferragosto holiday (15 August), made available to me for free (then surprisedly I learned that the artist almost always has to pay for the rent of the exhibition hall) an empty shop at the main square. It turned out that I was supposed not only to organize all the exhibition, but also to stay there all the time during the exhibition, keeping a lookout for the works and answering to visitors’ questions. It was a completely new experience, in Poland exhibitions were organized in a different way. To my great surprise, my little exhibition was visited probably by all the people staying at the time in the town, I was asked many questions, I listened to various comments, several works were bought. Exhibitions in Italy, in this respect, resemble fairs, which is widespread and later I also repeatedly participated in similar events. I also had my works exhibited in Tivoli, Carsoli, in the castle of Santa Severa, in Turin, Milan, Florence, at the beautiful Garda Lake, in the prestigious Villa Serbelloni in Belaggio at Como Lake, in many different places in Rome. My first exhibition in Rome took place in the feminist bookstore in Trastevere. I exhibited in the non-existent today art gallery Navona 42 on the famous Piazza Navona. I took part in a multi-ethnic festival „Sconfinata … mente” and „MIGRA-ART 2005” in Rome. There were exhibitions of Polish artists, for instance, in the church of San Andrew’s at the Quirinale and at the premises of two Polish embassies (in Vatican City and in Rome). My works were also exhibited several times at the Polish Institute in Rome and in the Polish consulate in Milan.

A thousand layers of Rome

TheMy work is a discovery and putting various elements of the world around me together. This way, new forms arise – ecoreliefs, i.e. plastic compositions that are „artistic recycling”. I work to create individual ecoreliefs and put them together in cycles: „Still Life”, „Dark Side of Things” and „Bright Side of Things”, „Second Hand Collection”.A thousand layers of RomeAlthough the first few years I felt a great nostalgia typical of emigrants, and my life did not quite resemble dolce vita, I got to love my second homeland. Italy always fascinated me and I have not cured myself of it for over thirty years of my stay here. The more places I watch in the world, the more I feel the beauty of this country. The beauty of nature and the material beauty created by humans. Italy, especially Rome, shaped me as an artist, complemented my Polish artistic education. I understood that the role of Beauty in art is valid and cannot expire. The contemporary art loses a lot resigning from it. The contemporary Italian visual artists shock and scandalize but are not afraid of Beauty, which probably they have in the genes.

For me, the most magical city in Italy is Rome which is a geological cross-section of the culture of centuries. Beautiful and inspiring to create Beauty. This is a great millefoglie cake: layers of life combined with layers of art. Ancient, medieval, and later layers of Renaissance, Baroque … The contemporary life of the great metropolis pulsates with life in them. The present and the past merge together. Me and my ecoreliefs somewhere in the middle, like tiny raisins.

I have Italy encoded in my Polish DNA. When I worked in Padua, among others for the Basilica of Saint Anthony, my grandmother told me that in the basilica there is a Polish chapel, where in 1558 Erazma Kretkowski, Castellan of Gniezno and a traveler, was buried. And that he was our distant ancestor …

In recent years I live mainly in Warsaw, but over 30 years’ Italian roots hold me firmly in the Apennine Peninsula. I have two homelands, two passports. Sometimes I dream about Rome, sometimes about Warsaw. I think, speak, dream in Polish, but I create in Italian.

www.mariapalasinska.com